05/06/2014 14:29:08

Haki Doku, sporti më ka ndryshuar jetën

''Një ditë pashë në kopertinën e një reviste një vajzë italiane paraplegjike që merrej me sport për njerëz me aftësi të kufizuara dhe kishte dalë kampione. Nga ai moment fillova të interesohesha për sportin për njerëz me aftësi të kufizuara''

TORINO - Haki Doku është një rast i rrallë i një njeriu që me pozitivitet dhe energji çon përpara çdo ditë një sfidë të dyfishtë, sfidë ndaj vetvetes dhe ndaj shoqërisë që na rrethon. Gjatë një bisede me Hakiun ndjeva një burim force, energjie, dëshire për të sfiduar jetën përtej fatkeqësive. Kurajo dhe optimizëm shembullor tek njeriu që me karrocën e tij u bë përfaqësuesi i parë i Shqipërisë në Lojrat Paraolimpike të Londrës në 2012 dhe po me të njëjtën vendosmëri vazhdon të përballet me sfida të reja e të njëpasnjëshme duke kultivuar ëndrrën e paraolimpiadave të ardhshme ku do të përfaqësonte me kënaqësi dhe krenari Shqipërinë.

Si nisi historia juaj ?

Historia ime nisi vite më parë kur si shumë shqiptarë të tjerë u largova nga Shqipëria në drejtim të Italisë në kërkim të një jete më të mirë. Fatkeqësisht në vendin ku punoja pësova një aksident në vitin 1997, nga i cili mbeta i paralizuar. Situata ishte vërtetë dramatike, sidomos për mua që isha mësuar të isha gjithnjë në lëvizje. Fillimet e mia si person me aftësi të kufizuara kanë qenë vërtetë të vështira, duke shtuar edhe faktin se isha larg familjes dhe si rrjedhim i detyruar të përballoja i vetëm sfidat e jetës së përditshme. Megjithatë ndryshe nga shumë të tjerë, e mora me pozitivitet fatin tim, iu përgjigja pozitivisht që në fillim trajnimit në spital. Më tej fillova të ingranohesha me jetën, fillova të studioja për informatikë dhe një kurs si operator turistik në një shoqatë paraplegjikësh në Milano. Njëkohësisht studioja edhe për të marrë patentën speciale për njerëz me aftësi të kufizuara. Duke qenë se s’kisha mundësi të kisha një makinë, isha i detyruar të lëvizja me karrocën time ditore që do të thotë se bëja rreth 12 km në ditë për të ndjekur kurset e ndryshme. Në ato vite edhe mjetet publike nuk ishin të pajisura siç duhet për njerëzit me aftësi të kufizuara. Përtej vështirësive, fakti që merresha me aktivitete të ndryshme ishte tepër pozitiv për mua sepse nuk më lejonte të bija në depresion dhe të demoralizohesha, duke qenë se, për njerëzit që kanë pasur fatin tim, problemi kryesor është ai psikologjik më tepër se ai fizik. Por me vullnet të mirë fitohet çdo sfidë që na parashtron jeta.

Përpara se të aksidentoheshit merreshit me sport ?

Jo, me thënë të drejtën unë nuk jam marrë asnjëherë me sport. Por sot mund të them me plot bindjen se sporti ka bërë mrekullira në jetën time. Falë tij une kam rilindur. Eshtë një burim energjie i pashtershëm.

Si ndodhi që filluat të merreshit me sport dhe çfarë sportesh keni praktikuar ?

Takimi im i parë me sportin ishte krejt i rastësishëm. Një ditë pashë në kopertinën e një reviste një vajzë italiane paraplegjike që merrej me sport për njerëz me aftësi të kufizuara dhe kishte dalë kampione. Nga ai moment fillova të interesohesha për sportin për njerëz me aftësi të kufizuara si unë. Sot e kësaj dite ruaj një raport të mirë miqësie me atë vajzën, pasi ishte falë saj që zbulova të gjitha avantazhet që sjell sporti dhe jam këtu ku jam sot. Kështu pra u bëra pjesë e një skuadre atletike me karrocë në Milano, por ndryshe nga të tjerët që garonin me karroca sportive, unë garoja me karrocën time ditore. Kur zhvilluam garën e parë prej 21 kilometrash unë arrita natyrisht i fundit sepse nuk krahasohej dot shpejtësia e karrocës sime me të tjerat, por përsëri isha jashtë mase i lumtur që mora pjesë. Në fund të garës, organizatorët e garës më dhuruan një karrocë sportive të përdorur, por që për mua vlente shumë më tepër sesa një ferrari. Që atëherë u shtua edhe më tej entuziazmi im ndaj sportit dhe fillova të punoja me të gjithë vullnetin dhe energjinë që kisha. Përsa u përket sporteve, une në fillim, pra në vitet 1999, merresha me karrocën paraolimpike, pastaj kalova në hockey dhe ski e më tej në handbike, të cilin vazhdoj ta praktikoj ende sistematikisht. I jam dedikuar më tepër sportit me handbike.

Pra sporti ka ndryshuar jetën tuaj ?

Absolutisht. Siç them unë shpesh, sporti më ka bërë me “krahë”. Karroca ime më ka dërguar atje ku sdo mund të kisha shkuar kurrë me këmbë, kam qenë në Afrikë, nëpër Europë, Amerikë, Ballkan etj. Sporti është një armë e fortë për të luftuar stresin psikologjik. Të jesh njeri me aftësi të kufizuara do të thotë të vuash si nga ana fizike, por më tepër nga presioni i fortë psikologjik. Unë sot e kam shumë të vështirë të jetoj pa sport. Pasi bëj tetë orë punë në ditë duke qëndruar vetëm në një vend, kur vjen momenti që bëj sport pas punës më duket sikur marr energji të reja për të përballuar edhe shumë orë të tjera pune. Sporti relakson në menyrë të paimagjinueshme. Tashmë e konsideroj sportin si pjesë të jetës.

Sa kohë në ditë i kushtoni aktivitetit fizik ?

Dy orë në ditë. Zakonisht pas pune ose pas fëmijëve duke qenë se kam edhe një familje që kërkon ritmet e nevojat e saj.

Sa është e vështirë për një person me aftësi të kufizuara të punojë, të mbajë një familje mbi shpatulla, natyrisht një peshë jo e lehtë, dhe ndërkohë të gjejë kohën dhe energjinë për të praktikuar sport sistematikisht ?

Të bërit sport më ka ndihmuar tej mase për pozitivitetin tim personal, e konsideroj si një çelës energjie që sjell vetëm të mira për njeriun. Nuk dua të them që është e lehtë, pasi kërkon shumë këmbëngulje, përpjekje dhe sakrifica, por frytet e kësaj pune të lodhshme janë mëse të dobishme. Në lidhje me familjen, sporti është një vlerë që duhet ushqyer tek femijet. Për shembull im bir më shoqëron me biçikletë kur bëj sport. Dhe jam i mendimit se kultura e sportit duhet përhapur sa më shumë sepse sjell dobi të përditshme për njeriun dhe shëndetin si nga ana fizike ashtu edhe nga ajo psikologjike.

Ju është dashur ndonjëherë të përballeni me paragjykime nga ana e shoqërisë ?

Pikërisht shoqëria është problemi kryesor për njerëzit me aftësi të kufizuara. Nga frika e paragjykimeve shumë njerëz mbyllen në vetvete, rrallojnë daljet në publik, dhe kjo me pasoja të rënda nga ana psikologjike. Edhe në këtë pikëpamje sporti është shumë në ndihmë, pasi forcon lidhjet me të tjerët dhe natyrisht daljet në natyrë kanë avantazhe të shumta. Në fillim unë , duke qenë me karrocë, kisha turp të dilja jashtë. Ishte pikërisht sporti që ma ndryshoi jetën. Duke praktikuar sport në skuadër njoha persona të tjerë duke zgjeruar rrethet shoqërore dhe dalëngadaël nuk ndihesha më ndryshe nga të tjerët, karroca nuk përbënte më një problem për mua. Tani dal shpesh me miqtë e mi për të bërë xhiro me bicikletë, ato me biçikletat e tyre, une me timen dhe diferenca mes tyre dhe meje pothuajse nuk vihet re. Kjo më bën të ndihem mirë natyrisht dhe më jep kurajo.

Ju jeni munduar të promovoni sportin për njerëz me aftësi të kufizuara edhe në Shqipëri duke thyer një rekord botëror. C’mund te na thoni për këtë ?

Po, është e vërtetë. Unë kam bërë një rekord duke bërë një tour nga Kopliku në Rinas rreth 100 km, me karrocën time ditore madje, e cila zgjati rreth 12 orë me një ndalesë prej vetëm 5 minutash. Me vjen keq që nuk pati impaktin e duhur në shoqërinë shqiptare. Ishte kohë votimesh…

Cfarë mendoni për gjendjen e personave me aftësi të kufizuar në Shqipëri dhe çfarë mesazhi do u dërgonit atyre duke nisur nga eksperienca juaj ?

Sipas meje kultura sportive në Shqipëri është shumë e dobët. Sporti kërkon disa sakrifica në fillim dhe mbi të gjitha këmbëngulje, por sjell pa dyshim dobi të paimagjinueshme sidomos për njerëzit që për arsye fizike e kanë të vështirë të lëvizin. Duhet kurajo, pa u dorëzuar e pa u demoralizuar. Nga ana tjetër edhe pengesat arkitektonike përbëjnë një problem themelor, pasi nuk është aspak e lehtë të lëvizësh me karrocë, shpesh herë dhe sidomos në ndërtesat moderne, shkallët nuk parashikojnë një vend të posatshëm për karrocat dhe kjo bën që njerëzit me aftësi të kufizuara të kenë frikë të dalin të vetëm duke qëndruar sa më shumë të mbylluar. Kjo është e gabuar! Pikërisht për shkak të pengesave duhet të dilet edhe më shpesh në mënyrë që shoqëria të ndërgjegjësohet ndaj problemeve dhe të mundohet të krijojë kushte të përshtatshme për të gjithë. Me pak vullnet mund të krijohen kushtet, por duhet të jemi ne që duhet të ndërmarrim hapin e parë. Kur ne jemi më aktiv edhe shoqëria njihet me problemet dhe pengesat tona dhe mundohet të bëjë diçka për të na ndihmuar. Ja përse unë jam munduar të promovoj sportin, edhe pse reagimi në Shqipëri nuk ka qenë ai që prisja. Në më të shumtën e rasteve janë vetë personat me aftësi të kufizuara që i krijojnë pengesat. Asgjë nuk është e pamundur, unë i bie Tiranës rreth e qark me karrocën time. Duhet vetëm vullnet. Mesazhi im është që të dalin sa më shumë. Me pesimizëm asgjë nuk zgjidhet.

Të flasim pak për Lojrat Paraolimpike në Londër ku ju perfaqësuat për herë të parë Shqipërinë. Mbresat tuaja? C’impakt ka pasur kjo eksperiencë në jetën tuaj ?

Të marrësh pjesë në Lojrat Paraolimpike nuk është një gjë që ndodh çdo ditë, është një eksperiencë e veçantë e cila ka ndikuar tej mase pozitivisht në jetën time. Bëhet fjalë për shkallën më të lartë të sportit dhe sigurisht emocionet ishin të mëdha. Për mua në veçanti kishin një domethënie akoma më të rëndësishme duke qenë se po përfaqësoja Shqipërinë për herë të parë në këto nivele sportive. Ishte krenari për mua, por gjithashtu edhe sensibilisueze për vetë Shqipërinë. Për pjesëmarrjen në Olimpiada më ka ndihmuar shumë edhe shteti italian. Kompania ku punoj prej vitesh më nxiti që të përfaqësoja Shqipërinë në shkallën më të lartë sportive. Kultura dhe edukata sportive janë të rrënjëzuara mirë në shoqërinë italiane dhe të njëjtën gjë do të dëshiroja edhe për Shqipërinë jo vetëm për sportet paraolimpike, por edhe për ato olimpike . Uroj që të ndjehet sa më shumë rëndësia dhe dobia e sportit. Një kujtim të veçantë që kam nga Londra dhe që më mallëngjen sa herë e kujtoj është ai kur një vullnetar u ul në gjunjët e mi dhe filloi të qante duke më thënë se kisha diçka ndryshe nga konkurentët e tjerë që kishte njohur. Ndryshe nga ata, unë nuk shpresoja në asnjë shpërblim ekonomik, por bëja gjithçka vetëm për shpirtin tim, për kënaqësinë time personale duke dhënë maksimumin.

Ju mbështeti sa duhet shteti shqiptar gjatë pjesëmarrjes në Lojrat Paraolimpike? Keni hasur probleme me institucionet shqiptare ?

Kam pasur shumë probleme me institucionet shqiptare. Fillimisht gjatë vitit 2006-2007 kur po përgatitesha të merrja pjesë në Lojrat Paraolimpike në Pekin dhe nuk u realizua për shkak të proçedurave burokratike të institucioneve shqiptare. Fatkeqësisht në Shqipëri sporti shihet si diçka dytësore, por kjo nuk është e vërtetë sepse sporti ka një rol kryesor në shëndetin dhe mirëqenien e njeriut. Kjo bën që edhe njerëzit me aftësi të kufizuara të mbeten të izoluar. Përsa më përket mua, si thonë pranvera s’vjen me një lule.Shteti duhet të promovojë dhe mbështesë sa më tepër sportin. Për pjesëmarrjen time në Olimpiada, më tepër se shteti më kanë qenë në ndihmë disa kompani shqiptare si Vodafoni apo Komiteti Olimpik. Pra e kemi koordinuar mes nesh, përndryshe duke mbajtur shpresat tek shteti nuk do mund të realizohej pjesëmarrja e Shqipërisë në Lojrat Paraolimpike. Ka tepër mashtrime, por tashmë e kam nxjerrë mësimin, duhet bërë patjetër kontrata për të mos u zhgënjyer. Unë shpresoj që me kalimin e kohës ta kuptojnë rëndësinë e sportit duke parë zhvillimin dhe impaktin pozitiv që ka tek shoqëria dhe në veçanti për njerëzit me aftësi të kufizuara që pas një tragjedie kanë humbur shpresat dhe rrezikojnë të bien në humnerën e pesimizmit.

Projektet që keni për të ardhmen ?

Projektet janë vërtetë të shumta . Gjatë muajit maj kam marrë pjesë në një garë shumë të rëndësishme në Corsico (Itali) prej 400 kilometrash me bicikletë në vetëm 27 orë pa ndalesa. Më tej do të marr pjesë në garën që zhvillohet në malet e Dolomitit ku parashikohen 580 km për t’u kryer brenda 24 orëve dhe mbi të gjitha rruga paraqet të paktën 280 km malore. Do të doja që evente të tilla të promovoheshim edhe në Shqipëri, por besoj se jam ende i vetëm në këtë aspekt. Në 2015-ën do të doja të bëja një tour në Shqipëri, me pjesëmarrjen e shteteve të tjera, çka do ishte shumë sensibilizuese për Shqipërinë. Problemi mbetet gjithmonë sponsori dhe sensibilizimi i shoqërisë ndaj eventit. Dhe padyshim smund të lëmë pa përmendur Olimpiadat e ardhshme në vitin 2016, por deri tani shpresat janë shumë të pakta . I kam shkruar madje edhe Kryeministrit, por gjithsesi shpresa vdes e fundit. Do të ishte shumë pozitive dhe domethënëse si për mua, ashtu edhe për Shqipërinë . Natyrisht kërkon një përgatitje të jashtëzakonshme fizike, por unë shpresoj ende se do të marrim pjesë edhe kësaj here dhe uroj të kemi rezultate konkrete. //HermesNews - ©2014//

Daniela Vathi

Dërgo me email | Stampo artikullin