13/06/2014 18:46:26

Të ulim sjelljet agresive

nga Teuta Taramani

TIRANE - Dhuna dhe ndikimi që ka media në shfaqen e këtij fenomeni tek njerëzit janë çështje që në ditët e sotme kanë hapur mjaft diskutime. Dhuna është një instikt njerëzor i lashtë po aq sa vetë njerëzimi. Ky instikt shfaqet herë në kushtet e vetë mbrojtjes duke ushtruar forcë mbi dikë tjetër, ose në kushtet e frustacionit të jashtëm dhe në këtë moment shumë njerëz nuk rrezistojnë më ndaj këtij frustacioni dhe shpërthejnë në dhunë.

Persona të tjerë bëhen të dhunshëm në kushtet e një ambjenti të tillë ose të imitimit të pamjeve të dhunshme që shfaqen në media apo në shoqërinë e tij. Çështja e transmetimit të dhunës në media është një nga çështjet më të diskutuara si nga pjestarët e saj, ashtu edhe nga studiuesit e komunikimit por edhe të psikologjisë duke u përpjekur të dalin në një konkluzion mbi rrolin që ka transmetimi i dhunës nga televizioni, internet, apo edhe nga prodhimi I video lojrave të cilat në të shumtën e rasteve këto të fundit dhunën e kanë si aspect primarë.

Tashmë studiuesit kanë vërtetuar se shfaqja e filmave apo sekuencave të dhunës në tv, ndikon mjaft në sjelljen e njerëzve duke u përpjekur të imitojnë atë çka shfaqet në filma apo sporte ekstreme. Nga ana tjetër kompanitë e prodhimit të këtyre materialeve mediatike, vazhdojnë ti prodhojnë ato duke e ditur se janë tepër të konsumueshme nga të rinjtë dhe fëmijët.

Këtu mund të përmendim ata fëmijë apo adoleshentë të cilët rrijnë me orë të tëra para kompjuterit apo televizorit, duke parë filma me sekuenca dhune apo duke luajtur me video lojra të cilat në shumicën dërmuese të rasteve janë të ndërtuara në mënyrë të tillë që të shfaqin sa më shumë aspekte të dhunës, si vrasje, therje, gjymtime, apo edhe forma të tjera agresiviteti.

Nga mësuesit e shkollave të ndryshme mësojmë se disa nxënës gjatë orëve të mësimit apo gjatë pushimit, në lojrat e tyre me shokët shpesh herë shfaqin shenja të agresivitetit. Ata i shfaqin këto shenja përmes debateve të ndryshme sharjeve apo fyerjeve të cilat në shum raste janë shprehje të dëgjuara në këngët e ndryshme apo edhe batuta të filmave me aksion e dhunë. Muzika - Këngët me tekste gjithnjë e më të dhunshme konsiderohen si normale në industrinë e muzikës.

Duke përdorur fjalë banale disa këngë lartësojnë vrasjen, duke bërë që këtë formë të dhunës ata ta shohin si diçka normale. Në shumë raste pasojat e kësaj dhune janë grindjet pa shkak apo për shkaqe banale të cilat arrijnë deri në fatalitet. Në mjaft raste pjesë e kronikave të zeza bëhen grindjet e adoleshentëve nëpër shkolla të cilat përfundojnë me vrasje apo përdorim të armëve të ftohta. Ndikimi që ka transmetimi i dhunës në media është një problem që po vjen gjithnjë e në rritje.

Nga ana tjetër, industria e filmit dhe argëtimit pretendon se dhuna në media thjesht reflekton dhunën që tashmë ekziston në shoqërinë njerëzore. Një studim ka krahasuar frekuencën e krimeve të kryera në botën reale me ato që kanë ndodhur në programe televizive policore të bazuara në realitet.

Rreth 87% e krimeve në botën reale dhe vetëm 13% e krimeve në programet televizive të bazuara në realitet janë krime joviolente. Vetëm 0.2% e krimeve të raportuara nga FBI janë vrasje, ndërsa në filma, ato janë në rreth 50% të rasteve. Pra, ka më tepër dhunë në botën virtuale, sesa në atë reale.

Kështu bazuar në sondazhin e realizuar për këtë qëllim në Tiranë arrijmë në rrezultatin se rreth 60% e adoleshentëve nga mosha 12 deri në 17 vjeç, kanë parë të paktën një herë një film horror dhe rreth 42% e tyre I shohin këta filma në mënyrë të vazhdueshme.

Në shoqërinë shqiptare të ditëve tona djemtë janë më të dhunshëm.Studiuesit kanë vënë në dukje se në këtë dukuri psikokulturore mjaft komplekse lidhja shkaksore vepron aktivisht në dy kahje, ose, siç karakterizohet ndryshe, në mënyrë rrethqarkulluese: nga njëra anë, shikimi i filmave me dhunë televizive i nxit një pjesë të të rinjve të jenë më të dhunshëm në modelet e sjelljes së tyre dhe, nga ana tjetër, të qënit me prirje për sjellje agresive i nxit ata të shohin më shumë programe televizive me veprime dhe mendësi të dhunshme (Wimmer, R. Dominick, J., 1987:537).

Parapëlqimi i nxënësve adoleshentë për filma televizivë me akte dhune është në përpjesëtim të zhdrejtë me ecurinë e përparimit të tyre në mësim. Është ndjeshëm më e ulët pesha specifike e nxënësve me përparim të shkëlqyer në mësime (23.5% ) që, si të thuash, vetëbombardohen nga aktet e dhunës televizive çdo ditë ose dy-tri herë në javë në krahasim me atë të nxënësve me përparim të mirë (32.3 %) dhe me përparim të dobët në mësim (44.0 %).

Të dhënat e publikuara nga strukturat e zyrave përkatëse të shtetit shqiptar, sidomos gjatë dhjetëvjeçarit të fundit, provojnë se ndër të rinjtë adoleshentë, që kryejnë vepra penale ata me përparim të dobët në mësime ose ata që kanë braktisur shkollën, janë më të shumtë.

Ndërsa për sa i përket dallimeve gjinore në ndikimin e dhunës mediatike, vihet re se në pjesën më të madhe janë djemtë më të ekspozuar ndaj ndikimeve që media ka për formimin e karakterin e tyre të dhunshëm, përmes transmetimit të programacionit me sekuenca të dhunshme. Ndërsa tek vajzat kjo është më pak e dukshme. Kjo për vet për karakterin femërore I cili ekspozohet më pak ndaj këtyre programeve.

Për sa thamë më sipër, duket qartë se ndikimi që ka transmetimi i materialeve mediatike të cilat kanë aspekte të dhunës, është tepër i lartë. Kjo gjë është më evidente tek të rinjtë të cilët janë ndjekësit më të rregullt të këtyre materialeve. Mosha e re dhe karakteri i tyre ende i pa formuar plotësisht bën që në jo pak raste dhuna e shfaqur të fillojë të bëhet edhe pjesë e karakterit të tyre.

Gjithashtu qëndrimi i tyre për një kohë të gjatë përpara kompiuterit apo video lojrave sigurisht që ka ndikimin e tij. Duke qënë se këto lojëra janë kryesisht me aspekte luftimi, dëshira e tyre për ta fituar lojën me çdo kusht, i bën ata të qëndrojnë me orë të tëra duke luajtur dhe qëndrimi i tyre për një kohë të gjatë në këtë botë virtual bën që ata të besojnë se edhe kjo botë reale që ne jetojmë është shumë e ngjashme me atë të lojës.

HermesNews - ©2014

Dërgo me email | Stampo artikullin