17/03/2014 08:10:58

Të flasim për manushaqen

Lulja e brishtë e pranverës. Të njohim sekretet

HermesNews - E gjelbër manushaqja ose vjollca (lat.Viola Odorata, familja Violaceae) - familja manushaqore. Viola odorata - latinisht, thuhet që pjesa latine e emrit Viola është një formë e zvogëluar e greqishtes Ion (në fakt me shqipen e lashtë Jon), pasi sipas një legjende e kanë sjellë Nimfat e Jonit kur është themeluar Athina, ndërsa fjala odorata do të thotë - erëmirë, aromë të mirë.

Ka mite të ndryshme në lidhje me manushaqen. - Vajza e Atlasit kur donte të fshihej nga Apolloni shëndrrohej në një manushaqe. - Miti i Persefonit.

PERSEFONI: Bija e Zeusit dhe e Demetrës (Ceresit) perëndisë së të korrurave. Ajo u rrëmbye nga Hadi, perëndia e botës së përtejme, jeton e mbretëron me të si mbretëreshë gjatë dimrit, por çdo pranverë kthehet në tokë tek nëna e saj dhe bëhet shkak për lulëzimin dhe blerimin e natyrës.

Thuhej që nën gjurmët e ecjes së saj çelnin manushaqet me bollëk. Ka sa e sa legjenda të tjera mbi të edhe nga popujt gjermanikë.

Simbolizon delikatesën, modestinë, përulësine, virgjërinë, parajsën, Pranverën, shpresën, pjellorinë, besnikërinë dhe dashurinë. Shënja e horoskopit: peshqit (peshqit e kanë lulen e tyre delikate, e ndjeshme, e brishtë si vetë peshqit).

Manushaqja ka frymëzuar edhe shumë kompozitorë si Wolfgang Amadeus Mozart titulli origjinal Das Veichen (Manushaqja) Robert Stolz titulli origjinal Wenn die kleinen Veilchen blühen (Kur manushaqet e vogla lulëzojnë) e të tjerë e të tjerë.

Sipas një legjende tjetër thuhet atje ku Orfeu la lirën e tij në tokë për herë të parë aty mbinë manushaqet. Kështu shpjegohet edhe lidhja e emrit të manushaqes /viola me violinën që ka emrin viola brenda.

ORFEU: I biri i Apollonit dhe i Kaliopës. Prej magjisë së tingujve të lirës së tij ndalonin lumenjtë e lëviznin malet dhe shtangnin të heshtura bishat e egëra.

Ai magjepsi përsëri dhe në botën e përtejme Euridiçen, gruan e vet, por ajo i rrëshqiti nga shpatullat dhe ai e humbi përgjithmon atë.

Manushaqja-Vjollca-Viola odorata: Bimë barishtore shumëvjecare që lulezon nga marsi - prill. Ka disa lloje vjollcash, por fjala është për vjollcën me aromë (odorata). Rritet buzë gjerdheve e shkurreve në të gjithe zonën e ulet por dhe nepër livadhe.

Preferon hijet ose gjysëmhijet. Manushaqes i përdoren të gjitha pjesët e saj gjethet, rrënjet dhe lulet. E gjithë bima përmban saponine, alkaloidin violin, lidhje kimike të acidit salicilik, lëndë të hidhura, vaj esencial, anthocyane.

Rrënja dhe gjethet përmbajnë alkaloidin violinë i cili nxit të vjellët, alkaloidin odoratinë që ul tensionin e gjakut, saponina si dhe pak esencë. Saponinat lehtësojnë nxjerrjen e gëlbazës. Nga jashtë përdoret në formë banjash në plagët që shërohen me vështirësi.

Lulet aromatike përmbajnë vaj esencial, me erë shumë të këndshme (bile për këtë ajo kultivohet më shumë për parfume, kremëra kozmetikë) dhe anthocyane.

Anthocyan-et që ajo i përmban e që i japin ngjyrën e bukur violet, janë materie që, përveç veprimit antioxidant, veprojnë kundër baktereve dhe kërpudhave.

Anthocyanet ( përbërja e fjalës rrjedh nga greqishtja: anthos-lule, cyanos (blu e erret, ngjyre errët) nuk janë vetëm të njohura si ngjyra ushqimore natyrore, por kanë gjithashtu një vlerë në organizmin tonë.

Anthocyanet eleminojnë radikalet e lira në qelizat dhe janë të përfshira në proceset e transferimit të energjisë. Anthocyanet kanë një efekt të lartë anti-inflamator dhe antioxidant dhe në këtë drejtim edhe superior ndaj vitaminës C dhe vitaminë E.

Lulet e reja të sheqerosura përdoren në pastiçeri për tu dhëne ere të këndshme ëmbëlsirave por edhe për t'i zbukuruar ato.

Në mjekësi lulet pasi thahen në hije merren në forme infuzi1 g masë për një filxhan ujë kundër kollës, gëlbazës dhe për të nxjerrë djersë. Ajo përdoret edhe në formë shurupi mjekësor i përgatitur në këtë mënyrë: 10 g petale të freskëta futen në 100 gr ujë të zier në një enë të mbyllur dhe në lëngun që fitohet kur kullohet tretet 100 gr sheqer dhe një majë luge vitamin C (jo lugë metali por plastike).

Rrënjët permbajnë vaj esencial, saponine, lëndë të hidhura dhe alkaloidin violine, i cili këshillohet të përdoret si zëvendësues i alkaloidit emetin kundër amebës së dizenterisë.

Lëngu i fituar nga zierja e rrënjëve përdoret edhe kunder dhimbjeve të kokës, pagjumësisë, epilepsisë, për pastrimin e gjakut (ketu përdoret edhe e gjithe bima), kundër rëres në veshka dhe fshikëzen urinare, kundër anginave e plagëve të gojes.

Gjethet e ziera pak e të bëra llapa përdoren kundër plagëve dhe irritimit të fytyrës.

Përdorimi i bimës së manushaqes është i gjerë: kundra kollës, kundër dhimbjeve të kokës, për pastrimin e gjakut, për të nxitur të vjellat (rrënjët dhe gjethet në doza të larta).

Ka një përdorim të gjerë në guzhinë si psh në sallata të ndryshme pranverore lulet e gjalla, shurupe aromatike që përdoren për coctaile të ndryshme, në zhele, mjaltë me manushaqe (manushaqet shtypen ne havan, përzihen me mjaltë të kualtetit të mirë dhe lihet në diell 2 javë), vaj manushaqesh (futen lulet e porsa mbledhura në vaj ulliri dhe lihen 10 ditë në diell), liker manushaqesh, parfe, akullore sorbe, uthull manushaqesh etj etj, unë kam bërë edhe një rizoto para ca ditësh me lulet e manushaqes.

Champagne e përzier me shurupin e manushaqeve dhe zbukuruar me lule sipër është nje delikatesë më vete. Nuk duhet harruar edhe sorbeja e famshme prej luleve të manushaqes e perandoreshës austriake Sissit. Këtë e ka krijuar për herë të parë një pastiçier hungarez për nder të saj dhe u bë një specialitet i adhuruar prej saj.

Në pastiçeritë e njohur vjeneze si Demel, apo Sacher akoma serviret sorbeja e famshme e manushaqes, nëse ju bie rasti të vizitoni Vjenën mos harroni të provoni edhe këtë sorbe që njihet me emrin Veilcheneis. Këtu gjeni informacionin e nevojshëm: http://de.wikipedia.org/wiki/Veilcheneis

Acidi salicilik që përmban manushaqja ka edhe veti anti-mikrobike dhe në këtë mënyrë, ai mund të vrasë bakteret që shkaktojnë akne. Të gjithë këto veti së bashku bëjnë që acidi salicilik të jetë një nga përbërësit më multifunksionalë në luftimin e shkaktarëve të akneve. Acidi salicilik është një përbërës delikat që përdoret në formulat anti-akne.

Përgatitja e çajit prej bimës së tharë ka disa mënyra: 1 lugë me drogë të grimcuara (pra pjesë rrënje, ose gjethe dhe rrenjë) hidhet në ½ gotë ujë te vaket. Përzierja mbulohet me kapak dhe lihet 6 orë. Përzihet herë pas here. Lëngu kullohet dhe pihet. Pihen 1-2 doza në ditë. Ose përgatitet duke zier 1 gotë ujë me 1 lugë drogë derisa të mbetet gjysma e lëngut. Për nxitjen e të vjellave në vend të një luge drogë hidhen 2-3 lugë gjellë drogë.

Ndërsa si infuz përdoren lulet ose lulet të përziera me gjethet duke i hedhur në ujë të zier për 15 minuta. Përdorim 1 lugë gjelle drogë të thatë për 200 ml ujë. Kullohet dhe pihen 3 herë në ditë. //publiredaksional//

Brunhilda Çela

Dërgo me email | Stampo artikullin