19/12/2013 15:21:46

Shqiptari Xhovalin Delia çmim të parë në Biennale-n e Firences

“Big Bang 3D” titullohet vepra multimediale (pikturë- instalacion-video art) e artistit shqiptar Xhovalin Delia, i cili fitoi çmimin e parë gjatë Edicionit të IX Internacional në Biennale-n e Firences më 8 dhjetor

FIRENCE - “Big Bang 3D” titullohet vepra multimediale (pikturë - instalacion-video art) e artistit shqiptar Xhovalin Delia, i cili fitoi çmimin e parë gjatë Edicionit të IX Internacional në Biennale-n e Firences më 8 dhjetor.

Në Biennale-n e Firences nga viti 1997 kanë marrë pjesë më tepër se 5000 artistë të ardhur nga qindra shtete të ndryshme dhe përbën një nga evenimentet më të rëndësishme kulturore ku artistë nga mbarë bota mblidhen në Firence, në Fortezza da Basso më saktesisht, duke ndarë mes tyre një eksperience aq unike sa edhe autentike , si burim i mirëfilltë i artit bashkëkohor.

Në edicionin e fundit që u mbajt me datë 8 të këtij muaji u shpall fitues i çmimit të parë shqiptari Xhovalin Delia, piktor, filmaker dhe gjithashtu shkrimtar, i cili u bë njëkohësisht zëri përfaqësues i mbarë artit shqiptarë. Artit shqiptarë që, siç thekson artisti, ka pësuar humbje nga mospërkrahja dhe indiferenca e shtetit shqiptarë, por po ashtu ka ndjerë edhe pasojat e një adminiostrimi sharlatan e prepotent të cilit fatkeqësisht i nënshtrohet arti.

Por, përveç këtyre, Shqipëria e vogël ka dhënë dhe vazhdon të japë kontributin e saj të çmuar në artin ndërkombëtar dhe sigurisht ka pasur një rol kyç edhe në veprën multimediale të artistit Delia, e cila përfaqësoi denjësisht mbarë Shqipërinë në këtë eveniment ndërkombëtar të një rëndësie të pomohueshme.

Me këtë vepër, kaq domethënëse për Shqipërinë, artisti është munduar t’i rikthejë mëmëdheut, në një mënyrë paksa të tërthortë, pak nga ajo çka ka marrë dikur prej saj, pak nga ajo që i detyrohej artit dhe kulturës së vendit të tij dhe rolit që këto kanë pasur në formimin e tij si artist i suksesshëm e tashmë i mirë njohur edhe në nivel ndërkombëtar .

Rregull-Relacion- Harmoni është ky trekëndëshi ose më mirë çelësi interpretues i veprës konceptuale “Big Bang”. Kjo e fundit, në një kornizë kohore dhe spaciale më të gjerë, nuk është as më pak e as më shumë se vetë struktura e natyrës, pjesë e së cilës është çdo gjë që na rrethon, çdo krijesë mikro apo makro qoftë.

Por si pjesë e gjallë dhe integruese e Natyrës, ne nuk jemi në gjendje që me anë të shqisave të arrijmë të perceptojmë çka qëndron pas fenomenit të dukshëm, çka fshihet nën vellon e Mayas schopenhaueriane apo noumeno-ja e famshme e kantiane. Eshtë tejet i qartë edhe karakteri shkencor dhe hulumtues që kjo vepër përmban në vetvete.

“Si çdo qënie njerzore, i ndodhur në udhëkryq, midis mikro e makro botës, duke shfrytëzuar eksperiencën e pasur njerëzore, atë mendore, artistike e shkencore edhe atë pak njohje e eksperiencë modeste personale vazhdoj të kërkoj e eksperimentoj me artin si një fëmijë guximtar(gati i marrë). E gjithë kjo për një qëllim: pёr të perceptuar të padukshmen gjithnjë të pranishme në jetën tonë të përditshme”- shprehet artisti Xhovalin Delia.

Gjuha artistike e veprës “Big Bang” është njëkohësisht e mistershme por ,nga ana tjetër, edhe e prekshme, e arritshme, duke qenë se bazohet mbi tre mjete, të cilët janë gjithashtu edhe elemente përbërës dhe identifikues të veprës multimediale “Big Bang 3D”, Pikturë- Instalacion- Videoart.

Teksa flet për veprën e tij, artisti e krahason veten, gjithmonë në një dimension atemporal, me një fëmijë. Po, pikërisht me një fëmijë, që, siç ndodh në jetën reale, imiton të “Atin”, këtë herë rimishërim i asaj natyre që përmbledh tre elementët bazë Rregull-Relacione-Harmoni, të kthyera me anë të penelit, fantazisë dhe njohurisë së artistit në tre dimensionet reale të veprës, që s’janë veçse shtyllat e një strukture të ngjashme e të përafërt me atë natyrale, pra atësore.

Nëse universi në vetvete është i pafund, i pazbërthyeshëm, i pashpegueshëm për njeriun, universi i vogël artistik i Delias, përkundrazi, është i perceptueshëm edhe nga njeriu, megjithëse deshifrimi dhe interpretimi i tij nuk janë të lehta.

Në kompozimin e veprës vihet re mungesa e perspektives, e zëvendësuar nga prania e dimensionit të tretë (3D), ku qëndron i gjithë inovacioni dhe risija e kësaj vepre multimediale konceptuale, bashkë me origjinalitetin e formës artistike në të cilën është shprehur.

Zanafilla e kësaj vepre që mbledh brënda saj shprehje dhe forma të ndryshme artistike është pikërisht misteri i së padukshmes, i së paperceptueshmes, me të cilin ndeshemi vazhdimisht pa arritur gjithsesi t’i zbërthejme strukturën e aq më pak bërthamën kuptimore.

Arti, që nuk është tjetër veçse një bashkësi forcash e energjish fizike, mendore e shpirtërore të padukshme, me prejardhje nga kjo botё misterioze, transformohet në hulumtues të këtij filli universal të padukshëm e misterioz, ndaj së cilit njohuritë treten pa arritur kurrsesi në bërthamë.

Ashtu si në ligjet proporcionale të shkencës, sa më shumë rreze-relacione shtrihen e ndërthuren gjatë jetës, aq më i gjerë dhe i larmishëm do të jetë rrethi i Harmonisë, që në të vërtetë s’është tjetër veçse kuptimi i vetë jetës. Na ndiqni dhe në Facebook dhe Twitter

Daniela Vathi

Dërgo me email | Stampo artikullin