Video
07/03/2013 10:17:22
126 nga ēelja e mėsonjėtores sė parė nė gjuhėn shqipe
Pėrvjetori i Mėsonjtores sė parė shqipe simbolizon rilindjen e madhe tė shqiptarėve
TIRANĖ - Rreth 31 mijė mėsues tė arsimit parauniversitar festojnė sot 7 marsin, qė pėrkon me 126 vjetorin e ēeljes sė shkollės sė parė shqipe nė Korēė. Pėrvjetori i Mėsonjtores sė Parė shqipe simbolizon rilindjen e madhe tė shqiptarėve, luftėn e tyre pėr identitet kombėtar, pėr liri dhe progres.
Falė dashurisė dhe sakrificave tė rilindasve tanė tė shquar arsimi i rezistoi presioneve dhe i dha frutet e veta, njė Shqipėri e pavarur, qė iu bashkua rrjedhės sė kombeve tė tjera europiane, nė rrugėn e pavarėsisė dhe zhvillimit.
Pėrpjekjet e pėrbashkėta nga atdhetarėt shqiptarė tė Korēės, Bukureshtit e Stambollit pėr ēeljen e njė shkolle tė rregullt shqipe u intensifikuan nė vitet e fundit tė shekullit tė XIX-tė.
Ndėr intelektualėt tanė tė njohur nė atė kohė pėrmendim Naum Veqilharxhi, Zef Jubani, Jeronim De Rada, Konstandin Kristoforidhi, Thimi Marko, Naim e Sami Frashėri, Pashko Vasa, Hasan Tahsini e tė tjerė.
Drejtuesit e Komitetit Shqiptar tė Stambollit u kujdesėn nė atė kohė edhe pėr hartimin dhe miratimin e njė alfabeti tė pėrbashkėt pėr tė gjithė bashkėatdhetarėt.
Me kėtė alfabet ata botuan librin e parė Alfabetarja e Gjuhės Shqipe. Ndėrsa nė Korēė, nėn drejtimin e Komitetit Kombėtar, ishin marrė tė gjitha masat nga atdhetarėt vendas pėr ēeljen e shkollės sė parė shqipe.
Kėshtu, mė 7 mars 1887, u ēel shkolla nė gjuhėn amtare qė kishte fillimisht mbi 35 nxėnės.
Megjithėse edhe mė parė ishin bėrė pėrpjekje pėr ēeljen e shkollave shqipe, shkolla e parė e Korēės dallohej pėr fizionominė e saj kombėtare, laike dhe demokratike. Nė tė mėsimi zhvillohej vetėm shqip, nuk kishte pėrmbajtje fetare dhe nė tė mėsonin djem e vajza pa asnjė dallim. Nė fillim kjo shkollė kishte katėr klasa, numri i nxėnėsve pas tre muajsh arriti nė 60 dhe nė vitin e dytė tė saj numėronte 300 nxėnės.
Mėsuesit e parė qė dhanė mėsim nė kėtė shkollė ishin Pandeli Sotiri, Thanas Sina e Thoma Avrami. Si drejtues tė shquar tė kėsaj shkolle pėrmenden atdhetarėt e njohur Petro Nini Luarasi, Nuēi Naēi, Janko Minxha, Kristaq Vaja, etj.
Falė punės sė palodhur tė armatės sė madhe tė mėsuesve qė shėrbeu nė vite, shpirtit arsimdashės tė shqiptarėve, sot kemi njė arsim tė konsoliduar. Arsimi fillor, 9-vjeēar dhe i mesėm janė shtrirė nė gjithė vendin. Arsimi i lartė, pėrveē Tiranės, po ecėn dhe forcohet ēdo ditė edhe nė Shkodėr, Elbasan, Gjirokastėr, Korēė, Vlorė, Durrės, Kukės e Dibėr.