Aktualitet
21/09/2014 17:13:58
ABC, pesė gjėra pėr tė ditur pėr vizitėn e Papės nė Shqipėri
Media amerikane e ka vendosur ''Udhėtimin Apostolik nė Shqipėri'' nė krye tė lajmeve tė ditės sė diel - 21 Shtator 2014
NEW YORK CITY - Mė shumė se 200 pelegrinė shqiptarė nga SHBA tė Amerikės, kanė udhėtuar pėr nė Tiranė - pėr tė ndjekur vizitėn e Papa Francesco. Njė vemendje tė veēantė kėsaj vizite papale i ka kushtuar media botėrore. Media amerikane e ka vendosur ''Udhėtimin Apostolik nė Shqipėri'' nė krye tė lajmeve tė ditės sė diel - 21 Shtator 2014.
Shtegtimi Apostolik i Papės Franēesku nė Tiranė, ėshtė i dyti i njė pape nė Shqipėri. I pari ishte ai i Gjon Palit II (25 prill 1993), dy vjet pas rėnies sė diktaturės dhe vendosjes sė marrėdhėnieve diplomatike ndėrmjet Selisė sė Shenjtė dhe Republikės sė Shqipėrisė. Shtegtimi, qė zgjati 14 orė, arriti kulmin nė Shkodėr. Nė Katedralen e Qytetit tė martirizuar tė Veriut, kthyer nga regjimi komunist nė pallat sporti (1967), kushtuar vetėm pak kohė para Shtegtimit Apostolik, Papa Vojtila kremtoi Meshėn, bekoi gurin e parė tė themelit, mbi tė cilin do tė lartohej, pėr tė tretėn herė, Shenjtėrorja kombėtare e Zojės sė Kėshillit tė Mirė(ndėrtuar nė shekullin XV, rrėnuar nga turqit mė 1479, rindėrtuar mė 1895, rrėnuar pėrsėri mė 1967) dhe shuguroi katėr ipeshkvijtė e parė, ndėrmjet tė cilėve, imzot Rrok Mirdita, kryeipeshkėv i sotėm i Tiranė-Durrėsit,
Shumė media botėrore qė i kanė kushtuar rėndėsi tė madhe vizitės sė Papa Franēeskut nė Tiranė, dhe e analizojnė arsyen pse lideri i Kishės Katolike e ka zgjedhur Shqipėrinė pėr vizitėn e parė nė njė shtet evropian.
Njė nga televizionet mė tė njohura nė botė, CNN amerikan pėrmes transmetimeve tė drejtpėrdrejta tė meshės nė sheshin Nėna Tereza tė Tiranės, ka thėnė se janė dy arsye pėr kėtė vizitė.
E para ėshtė vuajtja e popullit shqiptar, tė tė gjitha besimeve, gjatė diktaturės sė komunizmit.
Analistja e CNN-sė pėr Vatikanin, Delia Gallagher, vlerėsoi se zgjedhja e Shqipėrisė ishte njė befasi pasi shumėkush ka pritur qė Papa Franēesku tė zgjedh Gjermaninė apo Francėn pėr vizitėn e parė nė Europė.
Analistja Gallagher tha se pėr shkak tė vuajtjeve tė mėdha tė shqiptarėve tė tri besimeve, vrasjes sė klerik tė krishterė dhe myslimanė dhe shkatėrrimit tė objekteve tė kultit gjatė gati 50 viteve tė komunizmit, janė arsyeja e parė pse Ati i Shenjtė e zgjodhi Shqipėrinė.
Shqipėria pėr gati 50 vjet e kishte tė shkruar nė Kushtetutė qė feja nuk lejohej, ndėrsa xhamitė dhe kishat qė nuk u shkatėrruan, u shndėrruan nė kinema apo muze.
Shqipėria ishte shteti i parė ateistė i deklaruar edhe zyrtarisht i tillė dhe pėr kėtė arsye edhe vizita e Papės duhet tė shėrbejė si rilindje e krishterimit.
CNN gjithashtu e nėnvizoi faktin se 60 pėr qind e popullatės janė myslimanė, dhe se ėshtė shumė mė rėndėsi qė vendi tė cilin po e viziton, myslimanėt, katolikėt dhe ortodoksėt punojnė sė bashku, jetojnė sė bashku dhe e udhėheqin vendin sė bashku, nė paqe.
Pra, bashkekzistenca paqėsore e kėtyre tri grupeve fetare ėshtė njė nga mesazhet kryesore tė Papa Franēeskut gjatė vizitės nė Tiranė dhe arsyeja e dytė pse lideri i Kishės Katolike e zgjodhi Shqipėrinė pėr vizitėn e parė nė Evropė
Ndėrkohė, njė nga rrjetet mė tė mėdha amerikane televizive me frekuencė ndėrkombėtare, gjigandi mediatik ABC me bazė nė New York, transmetojė njė emisijon tė posaēėm pėr vizitėn e Papa Francis nė Tiranė - Shqipėri. ku theksohet se tė dielėn, Papa Francis do tė bėjė njė udhėtim njė-ditore nė kryeqytetin e Shqipėrisė Tiranė, vizitėn e tij tė parė nė njė vend evropian jashtė Italisė.
Nė reportazhin e shoqėruar me disa pamje filmike nga Tirana - pėrgatitjet pėr pritjen e Papa Francis thuhet se pas njė fluturimi tė shpejtė mbi detin Adriatik, Francis do tė kalojė 11 orė nė vend me shumicė myslimane. Ai do tė takohet me udhėheqės tė kombit dhe peshkopė, pėrfaqėsues tė feve tė tjera dhe besimeve tė krishtera, fėmijėt nė nevojė dhe tė tjerėt tė ndihmuara nga organizata katolike bamirėse. Ai gjithashtu do tė mbajė njė meshė nė njė shesh qendror tė kryeqytetit dhe tė ēojė njė ceremoni Mbrėmėsores.
TV ABC, nga New Yorku, tha se para se ai shkon, nė Tiranė - Shqipėri, teleshikuesit amerikan duhet tė dinė pesė gjėra pėr tė mbajtur nė mend nga vizita e Papa Francis nė Shqipėri.
1. Jo Sigurimit Extra.
Pavarėsisht shqetėsimeve tė sigurisė nė media, nuk ėshtė marrė asnjė siguri shtesė.
Javėn e kaluar, ambasadori i Irakut nė Selinė e Shenjtė, Habeeb Al Sadr, i tha njė gazete italiane se "Papa ėshtė me tė vėrtetė njė objektiv" i grupit militant ISIS. Pika kryesore e lajmeve italiane, kan raportuar gjithashtu se autoritetet shqiptare kanė qenė tė shqetėsuar pėr ekstremistėt myslimanė, tė cilėt janė trajnuar nė Irak dhe Siri dhe se ata mund tė janė kthyer nė atė vend pėr tė kryer sulme.
Sigurimi i shtetit italian u dyfishua rreth Sheshit tė Shėn Pjetrit, njė javė mė parė nė njė meshė paraprake, por nga Vatikani thanė se nuk kishin rritur sigurinė e Papės nė udhėtimin e tij nė Shqipėri, pėr shkak se nuk ka pasur kėrcėnime specifike. Zėdhėnėsi i Vatikanit Rev Frederico Lombardi u tha gazetarėve tė hėnėn, "Ne jemi tė qartė dhe duke i kushtuar vėmendje, kėsaj vizite por nuk ka nevojė pėr shqetėsim ose njė ndryshim nė programin e tij nė Shqipėri."
Francis do tė udhėtojė nėpėr Tiranė me makinėn e tij tė hapur duke qendruar nė krye tė saj e cila ėshtė njė porosi e tij nė kėtė udhėtim.
2. Njė mesazh i "Bashkėjetesė"
Gjėja e dytė pėr tė ditur nė udhėtimin e tij tė katėrt ndėrkombėtarė, dhe i pari nė Europė pėr Papa Francis, ėshtė se pėrse Shejtėria e Tij - zgjodhi njė vend ku popullsia e tė cilit nuk ėshtė kryesisht katolik, ashtu si disa shtete tė tjera evropiane, por kryesisht muslimane. Simbas TV ABC thuhet se rreth 60 pėr qind e shqiptarėve janė myslimanė, ndėrsa vetėm 15 pėr qind besohet se mund tė jenė tė besimit tė katolik. Vatikani shpreson se ky udhėtim Papal do tė ofrojė njė mesazh tė bashkėjetesės dhe tė dialogut midis feve tė ndryshme, nė tė gjithė rruzullin.
Mbasi pas Shqipėrisė Papa Francis pritet tė bėjė njė udhėtim nė Turqi nė fund tė nėntorit.
3. 'Ri-kthimi tek Besimi'
E treta - ėshtė se pėr pjesėn mė tė madhe tė shekullit tė 20-tė, Shqipėria, ishte e sunduar nėn njė diktaturė tė egėr komuniste - njė vendi tė pafe(ateiste) ku shumė nga klerikėt dhe besimtarėt u torturuan dhe u ekzekutuan - pėr besimet e tyre. Mė shumė se 1,000 kisha ishin rrafshuar krejtėsisht gjatė rregjimit komunist.
Pėr kėtė shkak, nė Selinė e Shejtė ėshtė duke u zhvilluar njė proces pėr shenjtėrimin e 40 martirėve shqiptarė nga kjo periudhė nė historinė e vendit.
Pas rėnjes sė Murit tė Berlinit fundin e Luftės sė Ftohtė , I Shejti Papa Gjon Pali II ishte Papa i parė qė vizitoi Shqipėrinė, duke bėrė kėshtu qė nė vitin 1993 - gjatė udhėtimit tė tij, ai "praktikisht pati ri-themeluar hierarkinė(katolike)" pas diktaturės komuniste, duke shuguruar katėr peshkopė dhe t'i ēojė nė kishėn atje, sipas zėdhėnsit tė Papės, At Lombardi.
"Francis, pritet pėr tė nderuar ata qė ishin "dėshmorė pėr besimin dhe qė janė martirizuar nė Shqipėri, janė viktimat e komunizmit tė fe," tha Lombardi, duke shtuar se " Udhėtimi nė Shqipėri ka pėr qėllim tė inkurajojė ata qė pėrhapėn besimin dhe mbajtur atė tė gjallė me anė tė persekutimit dhe pėrkujtuar ata qė u persekutuan nėn komunizėm" thekson Zėdhėnėsi i Vatikanit, At Frederico Lombardi, pėr televizionin amerikan ABC .
4. Francis ka pėr tė nderuar Nėnė Terezėn
Nėnė Tereza, e cila u lumturua pėrfundimisht nga Shėnjtėria e Tij - Papa Gjon Pali II, ishte e pranishėme me Tė, gjatė asaj vizite tė parė nė jetėn e saj - nė vendin e saj Shqipėrinė mbas njė sundimi komunist 45 vjeēarė. "Nė Shqipėri, Nėnė Tereza ėshtė njė heroinė kombėtare, si dhe njė figurė e shenjtėrisė sė jashtėzakonshme tė krishterė," ka theksuar Atė Lombardi.
Francis do tė mbajė njė meshė - ku do tė bekojė njė grup fėmijėsh tė vobektė nė sheshin qė mban emrin e Nėna Tereses i quajtur kėshtu pėr nder tė saj.
Ngjarjet e ditės nė Shqipėri do tė pėrfundojnė me njė udhėtim tė shkurtėr pėr tė vizituar fėmijėt nė Qendrėn Betania, ku Ai do tė takohet me njerėz tė ndryshėm nga qendrat e tjera humanitare nė Shqipėri.
5. Kur Papa Francis do tė vizitoni SHBA ?
Gjigandi mediatik ABC - i cili ėshtė njė nga rrjetet mė tė mėdha amerikane televizive me frekuencė ndėrkombėtare, me bazė nė New York, nė emisijon tė posaēėm pėr vizitėn e Papa Francis nė Tiranė - Shqipėri, tha sė fundi kur do tė merrni pėr tė lexuar "5 Gjėrat pėr tė ditur nė lidhje me vizitėn e Papės nė Shqipėri " nė pyetje ėshtė se "Kur Papa Francisė do tė vizitojė SHBA ? pėr herė tė parė prej se kur erdhi nė krye tė Selisė sė Shejtė
Pasi siē sqaron TV ABC: "Ne amerikanėt kemi njė ide mjaft tė mirė, por qė Vatikani ende nuk e ka konfirmuar".
Nė njė audiencė me Papa Francisit tė enjten nė mėngjes, nė Vatikan - para udhėtimit nė Shqipėri, Kryepeshkopi i Filadelfias, Charles J. Chaput, e ftoi zyrtarisht Papa Francis nė "Takimin Botėror tė Familjeve" i cili do tė mbahet shtatorin e ardhshėm nė New York. Francis nuk tha se do tė pranojė ftesėn, por ai nuk tha as jo.Vizita e fundit e Papės Emeritus Papa Benedikti XVI nė SHBA ishte nė vitin 2008 i ftuar nga Kongresi dhe Guvernatori i Nju Jorkut, gjithashtu.