Analiza
10/04/2013 10:23:46
Ndryshimet klimaterike dhe bujqėsia
Banka Botėrore jep rekomandimt mbi kapėrcimin e vėshtirėsive qė kanė tė bėjnė me bujqėsinė shqiptare nėn trysninė e ndryshimeve tė temperaturave
TIRANE - Njė raport i ri mbi ndikimet e ndryshimeve klimatike mbi bujqėsinė nė rajonin e Europės dhe Azisė Qendrore tregon qė ndryshimet e parashikuara nė temperature dhe reshje nė Shqipėri pritet tė rrisin cėnueshmerinė e sektorit tė bujqėsisė tė vendit ndaj kėtyre ndryshimeve nė mungesė tė njė reforme tė synuar.
Raporti, i titulluar "Pėrtej Horizontit: Si do ta riformojnė bujqėsinė nė Europėn Lindore dhe Azinė Qendrore ndikimet e ndryshimeve klimatike dhe masat qė do tė merren", jep vėshtrime tė reja dhe alternative pėrshtatjeje pėr sektorin e bujqėsisė nė Shqipėri, Republikėn Ish-Jugosllave tė Maqedonisė, Moldavi dhe Uzbekistan.
Raporti parshikon se temperaturat nė Shqipėri pritet tė rriten me 1.5° celsius deri nė vitin 2050 - shumė mbi rritjen prej mė pak se 0.5° C tė vėzhguar nė vend gjatė 50 viteve tė fundit. Ndryshimet nė reshjet vjetore ka mundėsi tė rrisin shpeshtėsinė dhe madhėsinė e pėrmbytjeve nė vend, ku ngjarjet me shira pritet tė jenė mė tė mėdha dhe mė pak tėshpeshta nė dhjetėvjeēarėt e ardhshėm.
Duke u zbatuar mbi kėto parashikime, ky raport ofron vlerėsime tė ndikimit tė ndryshimeve klimatike mbi bujqėsinė nė katėr zonat agro-ekologjike (ZAE) nė gjithė vendin. Skenarėt e modelimit tė klimės me ndikim mesatar nė kėtė raport tregojnė qė ndryshimet e parashikuara nė rendimentet e tė korrave nė gjithė vendin do tė ndryshojnė sipas ZAE-ve dhe kulturave.Prodhimi i rrushit nė tė gjitha zonat pritet tė pėsojnė njė ndikim tė ashpėr duke rėnė deri nė 21 pėrqind nė disa zona.
Megjithatė, prodhimi dimėror i grurit parashikohet tė pėrmirėsohet nė gjithė vendin - meqenėse ndryshimi i klimės ka tė ngjarė tė rezultojė nė njė stinė tė zgjatur tė kultivimit, temperature mė tė zbutura nė vjeshtė dhe dimėr, dhe reshje mė tė mėdha e disponueshmėri mė tė madhe tė ujit gjatė stinės sė kultivimit.
Rekomandimet kryesore nga raporti pėrfshijnė: Shtimi i kapaciteteve tė reja kulluese, Rehabilitimi i infrastructures ekzistuese tė kullimit, Shtimi i kapaciteteve tė reja ujitėse, Pėrmirėsimi i efiēencės sė pėrdorimit tė ujit nė fusha, Ndryshimi i varieteteve tė kulturave; dhe Optimizimi i pėrdorimit tė plehėruesve.