07/04/2014 18:12:33

Prepotenca e informalitetit

nga Doriana Metollari

HermesNews - Në qëndër të qytetit fillojnë të lëvizin herët makinat e hetimit tatimor. Nëpunësit e tatimeve, në një pjesë të mirë, janë të rinj në moshë (dhe shefat janë të sapoardhur). "Këtyre nuk ua gjen anën kollaj", dëgjova një ditë. Tatimet dalin nëpër dyqane për të hetuar nëse shitësat japin kuponat tatimor. Ata që janë në terren kanë një dozë të mjaftushme kortezie me duhet ta pranoj, shumë më pak se kolegët e tyre nëpër zyra, të ciëeve u mungon etika e sjelljes institucionale.

Më një fjalë, sillen si të ishin familjarë me disa dhe kam përshtypjen se i veshin vetes grada të dukshme gjenerali me pjesën tjetër.

Larg qendrës, ka shumë dyqane të liçencuara, sepse emigrantët kur kthehen që ditën e parë hapin liçensë. Por kjo nuk ndodh me komshitë e tyre, që lulëzojnë çdo ditë pa liçensa.

"Tek unë vijnë tatimet", po më thoshte një zonjë, "tek të tjerët kur u shkojnë u thotë shitesja, thuaji shefit është pronar filani", dhe nuk para kthehen më andej para, të paktën për shumë kohë.

Njerëzit nuk para flasin për këto gjëra, vetëm pëshpërisin me njeri-tjetrin dhe kanë një frikë jashtëzakonisht të madhe, ndjehen të shtypur nga prepotenca e informalitetit në Shqipëri.

Nuk besoj të ketë ndonjë vend tjetër më të vështirë se Shqipëria për të punuar. Përgatitja profesionale e administratës kërkon ende punë për t'u përmirësuar dhe njerëzit apo biznesmenët deri tani janë mësuar t'i japin bakshish njërit që punon në zyrë për t'ia kryer të gjitha veprimet, ndërsa të tjerët në radhë vuanin indiferencë dhe injorancë. Arsyeja e dytë është se, njerëzit janë mjerisht dhe realisht të shtypur nga korrupsioni dhe askush nuk ka force të denoncojë.

Po ju jap një shembull të thjeshtë. Në Shkodër, ka disa firma që prodhojnë maska dhe punëtoret brenda nuk kanë parë kurrë të shkelin në derë tatimet, plus që kushtet në të cilat punojnë janë jashtë standarteve me të gjitha kimikatet e mundshme. Imagjinoni çfarë ndodh me shëndetin e njerëzve aty.

Ka biznese që punojnë falë të afërmve të tyre nëpër zyrat e administratës lokale dhe pushtetit lokal dhe nuk paguajnë asnjë takse.

Të gjithë e dinë, por askush nuk flet për to. Sinqerisht më shumë se informaliteti në vetvete me shqetëson fakti se njerëzit po manipulohen dhe kjo ushqehet dhe më tepër nga një kontrast mes "t'ua nxish jetën atyre që janë me të gjitha normat ligjore në rregull", dhe "mos shko fare tek ata që nuk jane".

Tek njerëzit është krijuar idea se është më mirë keshtu, dmth të paguash nën dorë për mos të të rënë kush në qafë. Kam parë, pa ekzagjeruar një formë ezaurimi nervor tek disa prej bizneseve të rregullta dhe është pikërisht kjo ajo që më shqetëson.

HermesNews - ©2014

Dërgo me email | Stampo artikullin