Video

26/11/2013 18:59:00

Oqeane me magmė nė Mars

Sipas njė studimi tė publikuar sė fundmi mendohet se dikur Marsi kishte oqeane tė mbushura me magmė tė lėngshme dhe tė nxehtė





NASA- Marsi, planeti i zjarrtė, qė aq shumė ka zgjuar kureshtje tek njerėzimi duke i dhėnė jetė fantazive nga mė tė ndryshmet, por edhe hulumtimeve pėr njė jetė tė mundshme nė kėtė planet.

Sipas njė studimi tė publikuar sė fundmi nė revistėn shkencore “Nature Geoscience”, mendohet se dikur Marsi kishte oqeane tė mbushura me magmė tė lėngshme dhe tė nxehtė, pra mund t’i jetė nevojitur shumė mė tepėr kohė nga sa mendojmė pėr t’u ftohur dhe pėr tė marrė njė formė tė ngurtė siē e njohim sot.

Hulumtuesit janė bazuar mbi tė dhėnat qė vijnė nga “Mars Reconnaissance Orbiter” e NASA-s nė lidhje me depozitat minerale me ngjyrė tė bardhė tė njohura si plaxhoklaze, tė cilat e kanė origjinėn nga procese tė ndėrlikuara magmatike qė zakonisht gjenden vetėm nė dy vende tė sistemit diellor, nė koren e sipėrme tė planetit tonė dhe nė sipėrfaqen e Hėnės, nė formė tė pastėr tė njohura me emrin anortosite.

Plaxhoklaset formohen nga kristalizimi i sipėrfaqes sė lumenjėve tė magmas, njė proēes i cili mendohet tė ketė ndodhur kryesisht pėrmes fenomenit tė pllakave tektonike dhe burimeve vullkanike nė Toke apo oqeaneve tė magmas nė Hėnė nė fillimin e historisė geologjike.

Hulumtimi i fundit i shkencėtarėve tė NASA-s ka arritur tė identifikojė tetė pika tė ndryshme ku janė tė pranishme sasi plaxhoklasi, gjė qė na bėn tė mendojmė se proēesi i formimit tė kores sė Marsit duhet tė ketė qenė shumė mė i ndėrlikuar nga sa ėshtė teorizuar gjer tani.

Gjithashtu kjo nėnkupton se sipėrfaqja e planetit tė kuq nuk pėrbėhet vetėm nga shkėmbinj tė errėt bazaltik siē mendonin shkencėtarėt.

Kėrkimet shkencore nė kėtė drejtim dhe nė veēanti studimet mbi planetin Mars drejtohen kryesisht nga “European Southern Observatory” dhe nga “Gergia Institute of Technology”.

Daniela Vathi