Video
25/09/2013 07:41:47
I dashur stres...
nga Manjola Baēi
HermesNews - Ėshtė e pa evitueshme, tė intepretosh faktin e reagimeve organike e psikologjike ndaj stresit. Por ja qė e thėnė ndryshe stresi ka njė ndikim dhe perceptim tė ndryshėm tek secili nga ne. Por me bazė simptomatike tė njėjtė si psh pėrfshin ndryshimet fiziologjike tė tilla rrahje tė shpeshta tė zmrės, nuk mbushemi me frymė, tensionim muskulor si dhe ndryshimet emocionale dhe tė sjelljes.
Deri kėtu e vėrejmė sesa ndikim negative ka nė gjendjen tonė fizike dhe psikologjike stresi, mos lėmė dhe shumė arsye tė tjera qė i kanoset individit nė sistemin kardiovaskular deri nė vdekje. Kemi njė ndjeshmėri tė pashjeguar vetėm kur i dėgjojmė kėto statistika apo studime tė bėra rreth shkaktarit stress. Por mos harrojmė influencėn qė kemi nga kontaminimi me tė tjerėt,qė sa shumė ndikohemi nė mėnyrėn sesi e pėrjetojnė familja, miqtė etj stresin.
Kjo nuk na ben mė tė veēante pėr ta pėrjetuar ashtu siē dimė ne pa marrė shprehitė, vuajtjen, e tė tjerėve. Lidhur mbi stresin ėshtė folur, shkruar shume mbi kėtė formacion tė detajuar sidomos nė aspektin fiziologjik (organik) veshėt janė rrahur kaq shumė, por nė drejtim shprehije mė tepėr sesa mbi kontrollimin e saj. Por dhe kjo duhet thėnė sipas kulturės ku jetojmė ka njė dominancė pashmagėrisht tė evitueshmė, qė do tė thotė tė gjithė njėrėzit kanė ndjesi dhe pėrjetime emocionale, dikush mė tė lehtė e njė tjėtėr e kalon mė rėndė, nė varėsi temperamenti dhe stili tė jetesės.
Por dikush kėrkon tė mė kacafytet, si mundet ta bėjmė shok, dikė qė na vret ngadalė dhe aq mė tepėr nė kėtė stil jetesė qė bejmė nė Shqipėri. Dhe unė me qetėsi do tė thoja. "Nė njė shtėpi tė rrėnuar do tė ketė gjithmonė dėshirė pėr ta rregulluar", duke filluar gjithmonė nga vetja mėsojmė tjetrin. Nuk ėshtė arsye vėndi ku jetojmė, por mėndėsia sėsi jetojmė dhe pėrēojmė tek tė tjerėt.
Shohim njė tjetėr kėndvėshtrim mbi faktorin Stres. Pėrse ne jemi kaq tė lidhur me tė, pėrse na merr pėr dore dhe pėrfshihemi me tė ? Pikė sė pari lindin shumė pėrse dhe ti lėmė mėnjanė, ēfarė duhet bėrė ėshtė tė pėrpiqemi mos ta lėmė kėtė lėndė djegėse inflitruese, por t'i japim njė gjini me qėllim qė tė dimė si t'a pėrballojmė.
Nuk ėshtė e nevojshme ta quajmė femėr apo mashkull, thjesht shok kėshtu arrijmė tė paktėn tė miqėsohemi me tė. As ta veshim thjeshtė t'i lėmė vend edhe pse duket( ėeird) e cuditshme. Edhe pse ne shpesh e identifikojmė negative stresin nė performancėn tonė me tė tjerėt. Pėrse tė mos mendojmė qė stresi nuk ėshtė domosdoshmėrisht i keq pėr ne, kjo gjithmonė e parė sipas njė kėndvėshtrimi qė kemi pėr tė,mund tė ndryshojė realitetin dhe perceptimin nė mėnyrė tė avanzhatuar me njė nga mekanizmat qė ngremė ne, pėr tė reduktuar stresin.
Duke menduar qė stresi ndodh pasi duam ne tė konfliktohemi apo tė sfidojmė cdo ditė tė ditės sonė dhe kėtė e bėjmė me agresivitet qė do tė thotė gėrryejmė apo cjerrim veten dhe pastaj tjetrin.
Ndaj cila ėshtė zgjidhja shpejtė ?
Tė mundohemi tė ndryshojmė mėndėsi e sjellje, pėrballė stresit,tė mund ta shohim jo si kanosje (edhe pse ėshtė) por sic do tė shihnim dikė/diēka pėr herė parė. Si ka mundėsi ? A thamė ta trajtojmė si shok me njė ndryshim ajo e taktitės auto-kontrolli mbi veten dhe sendet. Kjo nuk kėrkon aftėsi profesionale por vullnet personal dhe pse jo kolektiv madje.
Jeta e gjithėsecilit ka ngjyra, por me kėtė programin Edit (Rregullim) ulim dhe ngrejmė kontrastin sipas gjėndjes sonė tė pėrditshme, t'i lėmė ngjyrat tė zbehen sipas stinės, kėshtu do tė duam edhe mė shumė natyrėn dhe tė pranojmė se jemi qėnie ku jo cdo ditė do shndrisim, por kemi uljet dhe ngritjet tona. Ku shpesh ngatėrrojmė stresin me mėrzitjen, pėr tė dyja kėto alternative ka zgjidhje dhe zgjidhja jemi ne duke i lėnė vendin mundėsive pozitive.
Mos prisni tju jap pėrgjigje magjike mė shumė se kaq, je ti qė njeh aftėsitė e tua. Ja pra edhe unė e ndava me ju stresin e performancės sime. Mė mirė se kaq ?
* Autorja ėshtė psikologe klinike.