12/06/2013 07:59:31

Esenca e politikës dhe rasti shqiptar

Ledjan Priti

HermesNews - Në kulmin e fushatës elektorale, debati rreth votës së bardhë duket se është diçka më shumë se ‘një çudi që zgjat 3 ditë’, madje mund të thuhet se është bërë risia e vërtetë e kësaj fushate. Suksesi i kësaj nisme, lidhet vetëm tërthorazi me personazhet publike që e mbështesin, sepse varet nga një frymë e përgjithshme diku mërie e diku armiqësie publike ndaj Parisë.

Kjo frymë mërie e armiqësie po i zë ngadalë vendin pakënaqësisë private, indiferencës apo edhe dorëzimit fatalist të deridjeshëm. Kjo masë shqiptarësh (madhesi e panjohur) është duke u politizuar, e në mungesë të një partie si M5S në Itali, me anë të votës së bardhë ka mundësi të dëshmojë ekzistencën e saj politike.

Në ndryshim nga mosvotimi, i cili nuk ka asnjë peshë të mirëfillte politike, sepse përfshin edhe votues tërësisht të shpolitizuar apo te papolitizuar (shumë të rinj), hedhja masive e votës së bardhë, ka një peshë të madhe politike, që buron pikërisht nga vetë esenca e politikës, ndarja në grupime nëpërmjet frymës ngjizëse të mërisë e armiqësisë publike.

Në Shqipëri ku demokracia është thjesht një maskë që përdor Paria për nevojat e kohës, hedhja e votës së bardhë paraqet të njëjtën dukuri esencialisht politike si protestat e vitit 1990. Asokohe mëria e armiqësia ndaj Parisë komuniste u shfaq në demostrata sepse nuk lejohej votimi, sot kjo mëri e armiqësi (‘hostes’ shmitian) ndaj Parisë së sotme, ka mundësi të shfaqet pikërisht nëpërmjet votës së bardhë.

Me esencën e politikës, nuk nënkuptohet politikëbërja apo politika ‘për vete’ (per se), por politika ‘në vetvete’ (in se). Politika në vetvete nuk mund të kuptohet pa konceptin e pushtetit, i cili do të thotë fuqi. Në italisht e anglisht, ky relacion i pushtetit me fuqinë është i vetvetishëm, sepse janë e njëjta fjalë, potere (politico) në italisht dhe power (political) në anglisht. Sipas gjasave, fjala pushtet vjen prej latinishtes ‘Potestas’, duke ndjekur rregullin e humbjes së rrokjes së ndërmjetme (si tek caballum- kal). Potestas në latinisht do të thotë pikërisht fuqi (power,potere).

Nga kjo lidhje kërthizore e politikës me fuqinë, rrjedh edhe natyra luftarake e politikës. Ndërkaq koncepti i ‘përballjes’ politike lidhet me faktin që politika ekziston në rast se nuk ka një unitet, dmth ku ka pjesë (parti etimologjikisht do të thotë pjesë) ka edhe politikë.

Klauzevici ( teoriceni më i njohur i Luftës) ka thënë që lufta është vazhdimi i politikës me mjete të tjera dhe sa më armiqësore e tërësore është përballja politike aq më e egër e gjaksore është lufta. Kjo vijueshmëri dhe njëkohësisht ndërvarësi e politikës me luftën, lidhet pikërisht me konceptet e fuqisë dhe përballjes që gjenden në esencën e të dyja dukurive.

Teoria gjenetike e lindjes së partive, thote që si pasojë e frakturave sociale, dalëngadalë krijohet konfikti, i cili më tej mund të politizohet dhe çdo frakturë të prodhojë një parti politike. Fraktura më e rëndësishme në perëndim, që ka krijuar të majtën e të djathtën është ajo që u shkaktua prej revolucionit industrial, borgjezi-proletariat.

Megjithatë Shqipëria nuk njohu ndonjë revolucion industrial, prandaj edhe kjo frakturë nuk ka prodhuar një të majtë e të djathtë të tipit perëndimor, por vetëm surrogate të majta e të djathta. Kjo është edhe arsyeja që asnjëra palë nuk shpreh as ideologjitë përkatëse dhe që asnjë i majtë apo i djathtë shqiptar nuk ka shqetësimet e një të majti apo të djathti tipik perëndimor e as që i intereson fare (taksat psh ndajnë ndjeshëm të majtët nga të djathtët, tek ne vetëm sa ka filluar të ndihet shqetësimi tek biznesi i vogël).

Në Shqipëri, fraktura që prodhoi partitë politike ishte Lufta Civile gjatë vitit të mbrapshtë 1943-1944. Në të vërtetë luftërat civile kanë shërbyer si bazament për spektrat politikë në pothuaj gjithë botën, duke filluar që nga Anglia e Amerika, për të vazhduar me Spanjën e Francën e për të përfunduar tek Greqia e Italia.

Por ndërsa tek këto vende, luftërat civile u mpleksën me frakturën borgjezi-proletariat, dhe përveç esencës luftarake të politikes përftuan edhe një përbërës ideologjik të majte e të djathtë, tek ne Lufta Civile u mpleks e përzie me frakturat ekzistuese të trashëguara nga historia, ato ndasi që kane sjellë përçarjen e thellë fetare, krahinore, fisnore e dialektore.

Kështu në 1990, të djathtët tanë s’kishin kurrfarë lidhje me Perëndimin, ata ishin antikomunistë heterogjene, të persekutuar për gjithfarë bindjesh politike( Arbnori ishte dënuar për bindje socialdemokrate), të persektuar fetarë (sidomos katolikë), kishte ish-pronarë, ballistë, zogistë, me pak fjalë ishte një e djathtë kaq heterogjene dhe e mbështetur në eksperiencën shqiptare, saqë menjëherë i dha jetë shumë partive politike, pa asnjë lidhje thelbësore me ideologjinë e djathtë perëndimore. Cfarë i bashkoi të djathtët në 1990, ishte pikërisht mëria e armiqësia publike me Parinë komuniste.

Ishte pikërisht ajo armiqësi publike që i shtyu të dilnin në shesh e të nxirrnin Shqipërinë nga era komuniste. Vetë komunizmi meqë i duheshin armiqtë për të mbijetuar politikisht (armiku është në esencën e politikës), bënte propagandë nëpër filma, kundër ballistëve, zogistëve, ish-pronarëve dhe borgjezëve. Kjo kategori e fundit,që për shkak të prapambetjes së vendit ishte e papërfillshme në vitet 40, i duhej për ideologjinë komuniste, për konsum ideologjik ose si tip gjethe fiku, sepse armiqtë ekzistencialë të Parisë komuniste ishin ballistët, zogistët dhe ish-pronarët.

Në dritë të arsyeve të mësipërme, esenca e politikës shqiptare prej vitit 1943 deri më sot, rezulton të jetë thellësisht antikombëtare. Për plot 70 vjet, kjo politikë është bazuar tek Lufta civile dhe tek përçarjet e ndasitë krahinore,fetare, fisnore e dialektore. Gjatë gjithë këtyre 70 vjetëve, ideologjitë e programet janë përdorur o si gjethe fiku ose si justifikime për të kryer vrasje masive, persekutime, pushime nga puna etj.

Në këto 23 vjetët e fundit, ndërsa armiqësia e të djathtëve ndaj Parisë komuniste ishte reale, kupola e djathtë, dmth ata që dolën si përfaqësuesit më të lartë të së djathtës ishin në lidhje të ngushta me vetë Parinë. Këta përfaqësues të lartë të së djathtës, ndërsa në publik hiqeshin si armiq të përbetuar politikë të Parisë komuniste, në privat ndanin pazaret që buronin nga grabitja e shqiptarëve, të majtë a të djathtë.

Konfliktet më të thella mes Parisë 23 vjeçare kanë buruar si pasojë e prishjes së herëpashershme të Unitetit të Parisë, për arsye tipike të mendësisë oligarkike si dhe prirjeve autokratike të Berishës. Edhe Paria komuniste vuante nga konflikte të tilla, më tipiku lufta kundër Klanin Shehu në fillim të viteve ’80. E vetmja diferencë mes konflikteve të Parisë këto 23 vjet nga konfliktet brenda gjirit të Parisë komuniste, është se këto të sotmet zhvillohen në publik dhe përfshijnë një masë të madhe shqiptarësh, sepse klanet e sotme kanë paraqitjen e partive politike, ndryshe nga klanet komuniste që vepronin brenda gjirit të një partie.

Si përfundim, duke parë që esenca e politikës shqiptare është antikombëtare, antidemokratike e antiprogresiste, nevojitet sa më parë kapërcimi i saj, kapërcim i cili bëhet i mundur vetëm nga shndërrimi sa më parë i pakënaqësisë, indiferentizmit e fatalizmit në mëri e armiqësi politike me Parinë, sepse vetëm kështu esenca e fuqisë dhe përballjes që mbart politika, mund t’i japë përmbajtje e paraqitje një partie të mirëfilltë politike.

Kjo armiqësi duke qenë se buron nga fakti që esenca e politikës së sotme është antikombëtare, antidemokratike dhe antiprogresiste, nuk ka si të mos mbështetet në parimet, idete e idealet e kombëtarizmit, demokracisë dhe progresizmit. Një ndërthurje e moralit patriotik me moralin liberaldemokratik duhet të jetë edhe morali i politikës së re shqiptare.

Nuk kemi të bëjmë me një armiqësi e luftë për hir të armiqësisë e luftës apo për hir të pushtetit, por një armiqësi e luftë që buron nga nevoja, nga domosdoshmëria e zhbërjes së esencës negative të politikës shqiptare, esencë nga e cila nuk mund të burojnë veçse e keqja më e madhe dhe e keqja më e vogël, por asnjëherë e mira. Nga një esencë negative e politikës nuk ka si të burojë e mira apo aq më pak një luftë mes së mirës dhe më të mirës, do të burojë në përjetësi vetëm një luftë politike mes dy të këqijave.

Blogu Rrethi i Ferrit

Dërgo me email | Stampo artikullin