15/05/2013 14:54:15

Tregu i ideve i mungon Shqipërisë

Ekspertët e arsimit gjykojnë se Shqipërisë i mungon një treg i mirëfilltë sa i përket produkteve të dijes

TIRANË - Dija në epokën moderne, është një lloj malli që shitet më shtrenjtë. Në konkurrencën e shek. XXI, vendet nuk po ndeshen vetëm me mallra jetike, por edhe me prodhimin e dijes dhe të informacionit.

Ekspertët e arsimit gjykojnë se Shqipërisë i mungon një treg i mirëfilltë sa i përket produkteve të dijes. Kush e kërkon punën tonë shkencore kërkimore, kujt i shërben dhe për cilin e prodhojmë ?

Zv. Ministri i Arsimit dhe Shkencës, Halit Shamata vlerëson se Shqipëria ka arritur suksese të ndjeshme në rrugën e ndërtimit shoqërisë së dijes. “Jo vetëm në përdorimin e Teknologjisë së Informacionit, por edhe të metodave shkencore në hartimin politikave publike”.

Zhvillimi i Teknologjisë së Informacionit ka qenë përparësi në politikat zhvillimore të qeverisë, e mbështetur në strategji. Në këto tetë vite, i është kushtuar vëmendje e veçantë përdorimit praktik të këtyre teknologjikeve. Sot në Shqipëri kjo teknologji përdoret gjerësisht në mësimdhënie. Kompjuterat janë të pranishëm në çdo shkollë. Llogariten 50 përdorues në 100 banorë të kompjuterëve.

Sipas Shamatës, integrimi i studimeve dhe kërkimit shkencor me anë të atashimit të institucioneve kërkimore pranë universiteteve publike ka qenë hapi i parë i madh i reformës strukture të arsimit të lartë.

“Qeveria i kushton çdo vit buxhet të veçantë kërkimit shkencor, duke mbështetur universitetet publike, nismat individuale dhe grupet e shkencëtarëve”.

Aktualisht Fondi i Ekselencës është 1 milion euro “dhe po punohet për një projekt të rëndësishëm për ngritjen e qendrave të ekselencës. Së bashku me projekte ndërkombëtare 2009-2015 shpenzimet për kërkimin shkencor parashikohen të jenë 180 milionë dollarë”, deklaron Shamata.

Në saj të një sërë nismash për rritjen e kapaciteteve kërkuese e menaxhuese që lidhen me projektet e mëdha, “numri i aplikimeve në projektet ndërkombëtare po vjen duke u rritur”, pohon zv/ministri.

Politikat publike realizohen përmes metodave shkencore. Për këtë MASH udhëhiqet nga parime shkencore në hartimin e politikave shkencore. “Kërkimi shkencor i brendshëm apo i jashtëm është nga kriteret bazë në hartimin e politikave. MASH bashkëpunon me OJQ, Bankën Botërore dhe Këshillin e Europës. Bashkëpunimi duhet të jetë i të gjitha palëve, bizneset, universitetet, qeveria ,shoqëria civile dhe së fundi bashkëpunim ndërkombëtar”, argumenton Shamata.

Për Presidentin e Universitetit Europian të Tiranës, Prof. Dr. Adrian Civici, nëse ka një linjë ku duhet të stimulohet konkurrenca dhe zhvillimi, është prodhimi i dijeve të informacionit cilësor për ta shitur atë sa më shtrenjtë në funksion të atij që e prodhon. Edhe në vendet e zhvilluara, si edhe BE po harton strategji për prodhimin e dijes dhe informacionit si produkt kryesor.

“Një nga dobësitë kryesore që kemi ne sot është mungesa e një tregu të mirëfilltë sa i përket produkteve të dijes. Edhe në institucionet vendimmarrëse, parti politike, qeveri dhe të tjera që marrin vendime të rëndësishme shtrohet pyetja si i parashtrojnë kërkesat e tyre dhe ku e marrin produktin shkencor dhe akademik për vendimet që marrim?”

Në këndvështrimin e tij si ekonomist, Civici pohon se “na mungon ky treg i mirëfilltë, bëjmë konferenca studime shume të mira dhe dëshpërohemi sepse në rastin më të mirë i botojmë në një vëllim apo i referojmë në konferencë, por askush nuk kujdeset për vijimësinë e tyre, kush i përdor dhe kujt i shërbejnë”.

Në Shqipëri në tre vitet e fundit Programi për Promovimin e Kërkimit Shkencor në Ballkanin Perëndimor, (RRPP) ka mbështetur mbi 10 projekte kërkimore me vlerë totale 722,534 CHF, duke e bërë donatorin kryesor në këtë fushë. Ky program financohet plotësisht nga Agjencia Zviceriance Për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC).

“Përmes kooperimit zviceran shkojmë drejt një filozofie të re bashkëpunimi, krijimi dhe prodhimi të produkteve akademike. UET e ka mbështetur këtë projekt dhe në bashkëpunim me UT dhe të gjithë universitet partnere të Ballkanit. Në filozofinë e tij për ta vënë kërkimin shkencor dhe produktin e dijes në rrugë më institucionale kemi sot këtë aktivitet për të pasqyruar disa nga rezultatet dhe rrugën e vazhdimit”, shprehet Civici.

Duke vlerësuar mbështetjen e Agjencisë Zviceriance Për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC), Rektori i Universitetit të Tiranës, Prof. Dr. Dhori Kule, thekson se ky bashkëpunim është një hap që “ne të orientojmë kërkimin, që ka nisur mirë në universitetet tona, tematika e doktoraturave duhet të orientohet në problematikat e shfaqura dhe ato që do të shfaqen. Me këtë bashkëpunim kam bindjen se do të rezultojë në orientime të dobishme për kërkuesit, por edhe politikbërësit në funksion të shërbimit të vendit”.

Ambasadori i Konfederatës Zvicerane në Shqipëri z. Alexander Wittwer, tha se kërkimi shkencor dhe inovacioni janë instrumente thelbësorë për përmirësimin dhe zhvillimin e vendit dhe bërjen e ndryshimeve të qëndrueshme.

“Lufta ndaj varfërisë bëhet përmes rezultateve dhe studimeve shkencore, duhet ta përdorim kërkimin për të pasur publik të informuar dhe për të hartuar dhe politika strategjike”, këshilloi ai.

Sipas ambasdorit, Zvicra ka mbështetur bashkëpunim kërkimor prej shumë vitesh. Nga viti ‘99 Zvicra ka zgjeruar fondet dhe mundësitë për vendet në zhvillim. Çdo vit, fondi i Zvicrës për kërkimin në këto vende shkon në 20 milionë euro.

HermesNews - ©2013

Dërgo me email | Stampo artikullin