20/03/2013 11:19:16

Minorenët në votime. Problemi, jo vetëm juridik

Flasin ekspertët e ligjit

TIRANË - Kryeministri Sali Berisha propozoi disa ditë më parë uljen e moshës së votuesve në 16 vjeç, duke mundësuar kështu më shumë pjesëmarrjen e të rinjve në vendimmarrjen politike të vendit. Ky propozim hapi një debat të gjerë mes konstitucionalistëve, politikanëve dhe medias rreth mundësisë së aplikimit të një ndryshimi të tillë.

Eksperti juridik Çlirim Gjata, u shpreh se ky problem duhet ndarë në disa aspekte. “Së pari, në aspektin kushtetues dhe ligjor. Nuk është se kërkon ndonjë angazhim të madh konstitucionalist për ndryshime të rëndësishme kushtetuese. Thjesht ndryshohet neni 45 pika 1 e Kushtetutes, ku flitet për moshën në të drejtën për të zgjedhur dhe për t’u zgjedhur, nga 18 vjeç në 16 vjeç”.

Sipas konstitucionalistit Gjata, “nëse do të bënim një paralelizëm me ndryshimet kushtetuese të vitit 2008 (të ashtuquajturat brenda natës), do të vëmë re se atje u ndryshuan raportet e pushteteve, President, Parlament, Qeveri”.

Ndërsa, vijoi Gjata, “në ndryshimin e tanishëm që kërkohet, nuk preket asnjë raport pushteti, thjesht ndryshon mosha. Pra nuk kemi të bëjmë me ndryshim thelbësor, por formal. Pastaj kjo shoqërohet me ndryshime të tilla të moshës po në Kodin Zgjedhor dhe me një riformatim të listave zgjedhore, plotësisht të realizueshme të gjitha këto në një periudhë fare të shkurtër kohore”.

Por, sipas z. Gjata, ajo që duhet është vullneti politik. “Kjo sjell diskutimin në aspektin e dytë, atë politik. Më bën përshtypje reagimi politik. Direkt pas hedhjes së idesë pati një përplasje dere politike. Duke thënë jo, madje duke e quajtur broçkull e të tjera si këto. Nuk e kuptoj se përse nuk ulen të ngociojnë, të dialogojnë, të hapin një debat për këtë, por direkt jo dhe pikë", tha Gjata.

Ky problem ka vite që është hapur në Europë, thekson Gjata, duke shtuar se, disa vende e kane votimin në moshen 16 vjeç, ku kryeson Austria në rang landtagu, por po debatohet dhe madje në Keshillin e Europës është hapur edhe një kërkesë zyrtare. Pra nuk qenka një broçkull, por një debat europian, i cili herët a vonë do të trajtohet edhe tek ne”.

Një aspekt i tretë, thotë Dekani i Fakultetit Juridik në UET, “është ai debati për vetë këta persona, pra të 16 vjeçarëve. A e meritojnë ata këtë të drejtë? Theksoj se kjo është një e drejtë dhe liri politike dhe nuk duhet ngaterruar me të drejtat civile. Sot një 16 vjeçar ka të drejtë të punojë, pra të lidhë një kontratë pune në mënyrë të pavarur, ka të drejtë të përfitojë të ardhura në mënyrë të barabartë për punën që bën dhe t’i përdorë po në mënyrë të pavarur këto të ardhura. Të ngreje padi në gjykatë pa përfaqësues për padrejtësitë në marrëdhëniet e punës, etj”.

Por përveç këtyre, vijon Z. Gjata, “ai ka detyrimin të paguajë taksa dhe pas kësaj, kushdo që paguan taksa, absolutisht duhet të ketë të drejtën e votës. Pa folur pastaj për nivelin e informacionit dhe të intelektit, apo të integritetit të personalitetit të një 16 vjeçari të sotëm në krahasim me një 18 vjeçar të para njëzet viteve. Është ku e ku më lart”.

“E drejta e votes ka patur shumë tabu, si raca, gjinia, arsimimi, pasuria, mosha, etj., por të gjitha kanë rënë dhe jemi këtu ku jemi. Si për 16 vjeçarët sot, është folur dikur për gratë që s’mund të votojnë, por kjo e drejtë u fitua. Do të vijë dita që edhe për këta të fundit do të duket qesharak ky diskutim i sotëm, si për gratë dikur”, shprehet konstitucionalisti Gjata.

Sipas tij, “aspekti i fundit dhe me të drejtë, është ai i afatit, që a mjafton koha deri në zgjedhje për të realizuar këtë reformë”.

“Unë do të sillja në vëmendje zgjedhjet e vitit 2007. Diçka më shumë se katër javë para zgjedhjeve u ndryshua Kushtetuta për KQZ, mandatin e të zgjedhurve vendorë dhe stinët zgjedhore. Gjithashtu u ndryshua edhe gati 20% e Kodit Zgjedhor dhe mendoni vetëm katër javë përpara zgjedhjeve. E pra zgjedhjet u bënë se kështu është kur ka vullnet politik.

Ndërsa sot jemi tre muaj e gjysëm para zgjedhjeve, kërkohet të ndryshohet vetëm një pikë formale e Kushtetutës, mosha e votimit, dy pika ligjore në Kodin Zgjedhor, po formale për moshën dhe një riformatim i listave zgjedhore, plotesisht të realizueshme si kohë. Por mungon vullneti politik. Kështu që afati nuk përbën problem mendoj, por vullneti dhe llogaritë politike në prag të zgjedhjeve”, përfundon Dekani i Fakultetit Juridik në Universtetin Europian të Tiranës (UET), Çlirim Gjata.

HermesNews - ©2013

Dërgo me email | Stampo artikullin